«Energiya» muvofiqlashtirish dispetcherlik markazi direktori Xamidilla Shamsiyev Markaziy Osiyo va Janubiy Qozog‘iston yagona energetika halqasi qanday ishlashini tushuntirib berdi.
Prezident seshanba kuni kuzatilgan energotizimdagi nosozlik haqida fikr bildirar ekan, aynan nimadan ko‘proq qo‘rqqanini ma’lum qildi. «Eng katta qo‘rqqanim Sirdaryo IES yonib ketmasin dedim. 1982 yo 1983 yil Sirdaryoda oltita stansiya ham yonib ketgan», — dedi Shavkat Mirziyoyev. Qolaversa, u tizimdagi rahbarlarga har daqiqada aholini vaziyatdan xabardor qilish bo‘yicha topshiriq berganini ta’kidladi.
Shavkat Mirziyoyev «Hindiston — Markaziy Osiyo» sammitida farmatsevtika mahsulotlarini ishlab chiqarish, virusolog vrachlar tayyorlash dasturini boshlash hamda raqamli innovatsiyalar, moliyaviy va blokcheyn texnologiyalarni joriy qilish bo‘yicha qo‘shma loyihalarni amalga oshirishni taklif qildi. U Chabahor porti orqali O‘zbekiston va Hindistonni bog‘laydigan yangi yo‘lakni ishlab chiqishga kirishilganini ma’lum qildi.
25 yanvar kuni Markaziy Osiyo energetika tizimida ulkan avariya yuz berdi. U O‘zbekistonda elektr stansiyalari, gaz konlari, aeroportlar, vokzallar, yoqilg‘i quyish shoxobchalari va boshqa infratuzilmalar faoliyatining to‘xtashiga olib keldi. Siyosatshunos, elektr energetikasi bo‘yicha ekspert Pyotr Svoik «Gazeta.uz» ga bergan intervyusida ushbu kollapsning yuz berishi sabablari, mintaqa energiya halqasi qanday tuzilishga egaligi, AES qurilishi vaziyatni o‘zgartirishi mumkin-mumkinmasligi va ushbu inqiroz yana takrorlanishi ehtimollari haqida so‘zladi.
O‘zbekiston prezidenti Markaziy Osiyo va Xitoy davlat rahbarlari ishtirokidagi videoanjumanda ishtirok etdi. Shavkat Mirziyoyev tadbirda yangi iqtisodiy muloqot strategiyasini ishlab chiqishni, «Xitoy — Qirg‘iziston — O‘zbekiston» temir yo‘lini qurishni joriy yildanoq boshlash g‘oyasini ilgari surdi. Davlat rahbari 2023 yilni «Markaziy Osiyo va Xitoy xalqlari madaniyati va san’ati yili» deb e’lon qilishni taklif qildi.
Toshkentda Markaziy Osiyo davlatlari yetakchi ayollari muloqoti shafeligida mintaqa davlatlari tadbirkor ayollari Diskussion klubining ta’sis yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.
Toshkentda BMTning Narkotiklar va jinoyatchilikka qarshi kurashish bo‘yicha boshqarmasi va Markaziy Osiyoning beshta davlati o‘rtasida 2022−2025 yillarga mo‘ljallangan yangi hamkorlik dasturi imzolandi. Dasturning budjeti 90 mln dollarni tashkil etadi.
YeTTB boshqaruvidagi Markaziy Osiyo uchun Ekologik qayta tiklash hisobi Yangiobod va Chorkesardagi eski uran shaxtalarini yopish uchun 2 mln yevro miqdorida grant ajratadi.
Ayrim yirik davlatlar o‘rtasida zimdan va ba’zan murosasiz tarzda olib borilayotgan qarama-qarshilik oqibatlari jahonning turli mintaqalarida, jumladan, Markaziy Osiyoda ham kuzatilmoqda, dedi TIV rahbari Abdulaziz Kamilov. Uning ta’kidlashicha, O‘zbekiston «dunyoning yirik davlatlari raqobati mintaqa mamlakatlari uchun salbiy oqibatlarga olib kelishini» xohlamaydi.
USAID Markaziy Osiyoda mintaqaviy savdoni rivojlantirish uchun 19 mln dollar yo‘naltiradi. Markaziy Osiyoda Savdo dasturi Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekistonda amalga oshiriladi.
Iqlim o‘zgarishlari 250 mln kishini o‘z mamlakatlari ichida ko‘chishga majbur qilishi mumkinligini ko‘rsatmoqda Jahon banki hisob-kitoblari. Markaziy Osiyoda yashayotgan qariyb 2,5 mln kishi iqlim migrantlariga aylanadi. Farg‘ona vodiysi, Toshkent atrofi, Tojikiston janubi va Qozog‘iston shimoli — oqim manzillari.
Afg‘oniston Markaziy va Janubiy Osiyoning o‘zaro bog‘liqligini rivojlantirishda geografik jihatdan muhim rol o‘ynaydi. Mustaqil tadqiqotchi Akram Umarov mintaqalar davlatlari o‘rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish yo‘lidagi muammolar va imkoniyatlarda Afg‘oniston omili haqida yozadi.
Yevroittifoq tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati bo‘yicha Oliy vakili Jozep Borrel Markaziy va Janubiy Osiyo bo‘yicha konferensiyada Afg‘onistonga qo‘shni davlatlar va xalqaro hamkorlar ushbu mamlakatda tinchlik va taraqqiyotni ilgari surish borasida mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishini ta’kidladi.
Markaziy Osiyo va Rossiya TIV rahbarlari qo‘shma bayonotda Afg‘onistondagi vaziyatni barqarorlashtirish uchun imkoniyatlarni qidirishda davom etish kerakligini ta’kidlashdi va ixtilofdagi barcha tomonlarni kuch ishlatishdan tiyilishga chaqirishdi.
O‘zbekiston prezidenti Toshkentda o‘tgan xalqaro konferensiya davomida Afg‘oniston o‘zining eng yangi tarixidagi muhim burilish davrini boshdan kechirayotganini aytdi. U shuningdek, afg‘on xalqi umummilliy murosaga erishish yo‘lida o‘zaro kelishuvlarga tayyor ekanini namoyish etishiga ishonch bildirdi.
Shavkat Mirziyoyev Toshkentda o‘tayotgan xalqaro anjumanda Markaziy va Janubiy Osiyo davlatlari hamkorligini rivojlantirishga, jumladan, iqtisodiy aloqalarni kengaytirish bo‘yicha yillik forum o‘tkazish, xavfsiz transport-logistika infratuzilmasini yaratish, giyohvandlikka qarshi qo‘shma harakatlar rejasini ishlab chiqishga oid takliflarni bildirdi. Qolaversa, vaksinatsiya bo‘yicha o‘zaro tan olingan sertifikatlar asosida «Yangi sharoitdagi turizm» konsepsiyasini joriy etish zarurligi aytildi.
AQSh Afg‘onistondagi tinchlik bo‘yicha muzokaralarni qo‘llab-quvvatlashda va Afg‘oniston mudofaa kuchlariga yordam berishda davom etadi, deya ma’lum qildi AQSh prezidentining maslahatchisi Elizabet Shervud-Rendall Toshkentdagi yig‘ilishda. «Biz Qo‘shma Shtatlarga va ittifoqchilarimiz hamda sheriklarimiz xavfsizligiga tahdid soluvchi terrorchilarga qarshi agressiv harakatlarimizni davom ettiramiz», — dedi u.
«Markaziy Osiyo Mamlakatlari — AQSh» formati mintaqada hamkorlikni rivojlantirishning noyob modeli hisoblanadi. U iqtisodiyot, energetika va savdo sohasidagi aloqalarni yaxshilashga, xavfsizlikka tahdidlarga birgalikda javob berishga yordam berdi, deya ta’kidladi O‘zbekiston TIV rahbari Abdulaziz Kamilov.
O‘zbekistonning qo‘shni davlatlar bilan yaxshi qo‘shnilik va o‘zaro manfaatli munosabatlarni mustahkamlash iqtisodiy va investitsiyaviy hamkorlikni, shuningdek, mintaqa mamlakatlari o‘rtasida transport logistikasi sohasidagi aloqalarni kengaytirish uchun ishonchli zamin yaratdi, deb yozadi Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi direktori Obid Hakimov.
Dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra, 2019 yil O‘zbekistonda yashirin iqtisodiyotning YAIMdagi ulushi 52,11 foizni tashkil etgan. Marakaziy Osiyoning boshqa davlatlarida esa bu ko‘rsatkich nisbatan pastroq. Tojikiston YAIMda yashirin iqtisodiyot 40,7 foizni, Qozog‘istonda 36,6 foizni va Qirg‘izistonda esa 30,5 foizga to‘g‘ri kelgan.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting